33
Enes Yücel
019 yılının sonlarında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi mevcut sağlık sorunlarına
ek olarak politik, sosyokültürel, ekonomik ve şimdilik öngörülemeyen birçok
boyutta tüm dünyayı etkisi altına almış durumdadır. Covid 19’un etkilemiş olduğu
önemli kurumlardan biri de eğitim sistemi ve eğitim kurumları olmuştur ve artık
geçmiş yıllarda çokça tartışılan teknolojinin eğitimde kullanılması gerekliliği
pandemi nedeniyle daha da önemli bir konu haline gelmiştir. Pandemi nedeniyle
191 ülke, okul öncesi eğitimden yüksek öğretime kadar 1,5 milyardan fazla öğrenciyi etkileyen
tüm okullarını kapatmıştır.
Türkiye’de Covid-19 ile eğitimin kesintiye uğramasından etkilenen
öğrenci nüfusu
Toplam Etkilenen
Öğrenci:
Toplam Etkilenen
Kadın Öğrenci:
24.901.925 11.817.880
Toplam Etkilenen
Erkek Öğrenci:
13.084.045
Eğitim Düzeyi Kadın Erkek Toplam
Okul Öncesi 632.944 693.179 1.326.123
4.972.430
11.404.385
7.198.987
2.550.915
5.953.844
3.886.107
2.421.515
5.450.541
3.312.880
Kaynak: Unesco 2020
İlköğretim
Ortaöğretim
Yükseköğretim
Covid 19 Pandemisi ve
Uzaktan Eğitimde
Popülerleşen
Ürünler
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
Bu doğrultuda eğitim sisteminde yüz yüze eğitimden ziyade online eğitim tercih edilmeye
başlamış ve uzaktan eğitim kavramı gündeme gelmiştir. Uzaktan eğitim dünyanın her yerinde
uygulanmaktadır ve son yıllarda kapsamı hızlı bir şekilde gelişmiştir. Bunun yanı sıra pek çok
ulusal eğitim sisteminin ayrılmaz bir parçası ve kendi başına bir akademik disiplin haline
gelmiştir.
Uzaktan eğitimin gündeme gelmesiyle birlikte eğitimin, çevrimiçi sistemler üzerinden
gerçekleştirilmesi gereken durumlarda kullanılacak olan platformun seçilmesi büyük önem arz
etmektedir. Bu bağlamda tercih edilecek olan platformun hangi gereksinimlere cevap
verebileceği ve platforma ait özelliklerin yeterince anlaşılması gerekmektedir. Bu çalışmanın
amacı Türkiye’de uzaktan eğitimde tercih edilebilecek platformların özellikleri, avantajları ve
dezavantajlarına değinerek kullanıcılar için bir fikir oluşturmaktır.
Bu bağlamda Türkiye’de oldukça popülerleşen, uzaktan eğitim için alternatif olarak kullanılan
bazı ürünler şu şekilde sıralanabilir:
MS Teams
Microsoft tarafından 2016 yılında kurulan MS Teams, amaç
olarak global ve uzaktan çalışan insanları bir araya getirmeyi
ve ortak çalışma alanı oluşturmayı hedeflemektedir. İç
iletişimi geliştirmek amacıyla tasarlanmış bir uygulama
olarak öne çıkan Microsoft Teams, kullanıcıların konferans ya
da toplantı düzenlemeksizin hızlı bir şekilde iletişim
kurmalarına olanak tanıyan bir sohbet hizmeti içermektedir.
Öğrenciler ve eğitimciler, birebir görüşmeler veya 100
katılımcıya kadar grup sohbetleri oluşturabilmektedir.
Teams ile en fazla 250 katılımcı ile toplantı
düzenlenebilmekte olup Canlı Etkinlik özelliği
kullanıldığında 10.000 kişiye kadar katılımcı ile büyük
etkinlikler veya akademik paneller yayınlanabilmektedir.
Teams’in ücretsiz sürümü, sınırsız mesaj arama geçmişi,
konuk erişimi, 250'den fazla entegrasyon, görüntülü
görüşme, ekran paylaşımı ve özelleştirilmiş arka planlar
sunmaktadır. Ücretli tarifeye geçmek planlanmış
toplantılar, kayıtlar, telefon sistemi, daha fazla bulut
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
depolama alanı, ek Oce 365
uygulamaları ve Oce'in masaüstü
sürümleri gibi avantajlar sağlamaktadır.
Pandemi sürecinin de başlamasıyla
birlikte uzaktan eğitim alanında
kullanılabilir bir uygulama olma amacıyla,
yaptığı güncellemeler ve geliştirmeler
neticesinde, eğitim alanında da oldukça
sık kullanılan bir uygulama haline geldi.
Ödev, ekran paylaşımı, beyaz tahta, söz
hakkı alma, özel arka plan oluşturma gibi
kendine özgü özelliklerinin yanı sıra bazı
özel yetkilendirmelerle eğitmen ile
öğrenci kullanıcı rolleri arasında farklılığı
sağlamaktadır. Microsoft Teams kısıtlı el
becerileri, görme sorunu veya başka
engelleri olan kişiler için, özel olarak veya
ekiplerde sohbet etmeyi kolaylaştıran
erişilebilirlik özellikleri içermektedir. Bu
görme sorunu veya engelleri olan
kişilerin Microsoft Teams ile çalışırken
klavye kısa yollarını ve ekran okuyucuyu
kullanabileceği anlamına gelmektedir. Bu
açıdan da oldukça kullanıcı dostu bir
uygulama olarak değerlendirilebilir.
Microsoft uygulamalarının tamamıyla
uyumlu olduğundan ve ek olarak birçok
verimli uygulamaları da
desteklediğinden, ders içeriklerinin
desteklenmesini ve zenginleştirilmesini
sağlamaktadır.
Örneğin;
• OneNote ile kolay not alma özelliğinin
yanı sıra ödevler ve sınıf çalışmalarını
tek bir yerde tutabilirler.
• Word, Excel ve PowerPoint gibi Oce
365 uygulamalarını kullanarak
doğrudan Teams’de paylaşımda
bulunabilirler.
• Birebir ve gruplar halinde anlık
mesajlaşma gerçekleştirebilirler.
• Tüm cihazlardan erişim sağlayabilirler.
• Bilgiye daha kolay ulaşım sağlayan
sekmelerden faydalanabilirler.
• Kayıt yapabilme özelliğini
kullanabilirler.
Microsoft Teams'in günlük kullanıcı
sayısının 75 milyonu geçtiğini ve 2,7
milyar toplantı dakikası ile günlük
rekorunu kırdığı söyleyebiliriz.183 binden
fazla eğitim kurumu Teams'e güveniyor
ve 100 binden fazla çalışanı olan 20
kuruluş da Teams kullanıyor. Sonuç
olarak Teams'in Microsoft'un gelmiş
geçmiş en hızlı büyüyen uygulaması
olduğunu söyleyebiliriz.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
Zoom
Zoom, bilgisayar veya mobil üzerinden online görüşmeler, toplantılar, eğitimler ve
derslerin gerçekleştirilebileceği bir platformdur. Uzaktan eğitim programı olarak
kullanılan Zoom Video Communications, merkezi San Jose, California'da bulunan ve
bulut bilişim kullanarak özel yazılımlarıyla uzaktan konuşmalı ve görsel konferans
hizmetleri sunan bir şirkettir.
Zoom, bulut video konferansını, basit çevrimiçi toplantıları ve platformlar arası grup
sohbetlerini tek bir platformda birleştirmektedir. Odak noktası, video ve sesli
konferanslardır. Web tabanlı sunumları desteklemek için çoklu ekran paylaşımı gibi
özellikler de sağlamaktadır. Genel olarak, Zoom, az kurulumla güvenilir bir video
konferans uygulaması arayan kullanıcılar için uygun bir seçenektir.
Zoom'un ücretsiz versiyonunda, toplu
konferans görüşmeleri yalnızca 40
dakika süre ile yapılabilir ancak ikili
görüşmelerde bir süre sınırlaması
bulunmamaktadır. Konferans
görüşmeleri ücretli sürüme geçilerek
uzatılabilmektedir. Aynı zamanda,
100'den fazla kişinin katılacağı toplantılar
için de profesyonel tarifeye geçmek
gerekmektedir. En yüksek düzeyli
tarifede bin kişiye kadar konferans
yapmak mümkün olmaktadır. Birden
fazla katılımcıyla gerçek zamanlı sesli ve
görüntülü iletişim gerçekleştirmek, içerik
paylaşımı yapmak, sunum yapmak,
beyaz tahta üzerinde ders anlatmak vs.
için Zoom Meetings adlı özellik
kullanılmaktadır.
Video Webinar özelliği sayesinde canlı
sanal etkinlikler ve orta seviye bir
kalabalığa yayın gerçekleştirmek
mümkündür. Zoom’un bu özelliği ile çok
farklı konumlarda birden fazla
katılımcıya online seminer
verilebilmektedir. Zoom Chat ise genel
veya özel kanallar oluşturularak
eğitimciler ile öğrenciler arası gerçek
zamanlı iletişim ve dosya paylaşımına
olanak tanımaktadır.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
Öne çıkan özellikler:
• Katılımcı bağlantı ayrıntıları ve
katılımcı sayısı raporlama
• Diğer platformlara entegrasyon
olarak eklenme
• Windows, macOS, Linux, Android,
iOS ve web tarayıcılarında kullanım
• Kullanıcı dostu bir arayüz
• Kameraları açık olmayan katılımcıları
gizleme
• Katılımcıların toplantı sahibinden
önce toplantıya katılabilmesini devre
dışı bırakma
Eğitim alanında online ders
başlatmak, derse katılmak ve ders
planlamak gibi seçenekleri çok yoğun
olarak kullanılmakta olan Zoom
uygulaması, Yapılan araştırmalar
sonucunda en iyi 200 eğitim-öğretim
aracı listesine girmeyi başarmıştır.
Yapılan güncellemelerle beraber
Zoom'un yeni 3 Boyutlu sahneler
özelliğinin içerisinde sınıf şablonu da
yer almaktadır. Öğretmenler, çevrimiçi
derslerde sınıf arka plan temasını
seçerek, öğrencilerinin video
görüntülerini sınıf şablonuna entegre
edebilirler. Bu sayede öğrenciler
kendilerini sınıf ortamındaymış gibi
hissedebilirler. Türkiye’deki kullanıcıları
açısından en büyük dezavantajı ise
Türkçe dil desteğinin olmamasıdır.
Zoom, 30 Nisan 2020’de sona eren
2021 mali yılı birinci çeyrek döneminin
değerlendirmesini paylaşmıştı.
Belirtilen dönemde toplam gelirini
yüzde 169 artırarak 328,2 milyon
dolara çıkartan şirket, 10’dan fazla
çalışana sahip müşteri sayısını ise
geçen yılın aynı dönemine göre yüzde
354 artırdı. Aralık 2019’da günlük
ortalama 10 milyon toplantı katılımcısı
bulunan Zoom, Nisan 2020’de 300
milyon günlük toplantı katılımcısına
ulaştı. Nisan 2020’deki kullanım
oranları baz alındığında platformun
toplam toplantı süresi yıllık 2 trilyon
dakikayı geçti. Dünyanın dört bir
yanında 100 binden fazla K-12
seviyesinde okul Zoom'u kullanmaya
başladı.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
Itslearning
Öğrenme ve öğretimi destekleyici bir araç
olarak kullanılan "Itslearning" platformu
aracılığıyla eğitmenler; yazılı materyal,
görsel materyal, video, ses dosyası vb.
tüm dijital materyallerini öğrencileri ile
paylaşabilirler. Eğitmenler, ölçme ve
değerlendirme kapsamında öğrenciyi 360
derece değerlendirebilirler. Bu sayede
öğrenciye bireysel olarak geri bildirim
verilmesi sağlanmaktadır. Eğitmenlerin
öğrencileri ile etkileşimli bir iletişim
kurması da yine bu uygulama sayesinde
oldukça başarılı bir şekilde
sağlanmaktadır. Itslearning öğrenme
deneyiminin zenginleştirilmesi açısından
oldukça başarılı bir uygulamadır.
Canvas
İlk olarak 2011 yılında piyasaya sürülen
Canvas LMS, ABD’de en çok kullanılan
öğrenme yönetim sistemlerinden birisidir.
Canvas LMS; işbirlikçi çalışma, rozet
sistemi, tartışma alanları gibi araçlarla
öğrenenlere esnek bir öğrenme ortamı
sunmaktadır. Itslearning ile benzerlik
taşımaktadır.
BigBlueButton
Eğitim kurumlarına odaklı olarak
geliştirilmiş, özgür ve açık kaynak
kodlu bir web konferans yazılımıdır.
Sınıf ve grup oluşturma, beyaz tahta,
kullanıcı rolü, ekran paylaşımı, sohbet
penceresi gibi özellikler bakımından
MS Teams ve Zoom ile benzerlikler
taşımaktadır. Ek olarak yoklama ve
ders kayıt özellikleri bakımından da
oldukça kullanışlı bir uzaktan eğitim
platformudur.
Adobe
Connect
Bireysel kullanıcılardan ziyade büyük
firmalar ve kuruluşlar için hazırlanan
Adobe Connect; güvenlik,
özelleştirilebilme, etkileşime geçirme,
güçlü ve devamlı olma özelliklerini öne
çıkarmaktadır.
Mobil cihazlardan da erişim imkânı
sunan Adobe Connect birbirinden ayrı
dört bileşene sahiptir:
• Adobe Connect Server
• Adobe Connect Meeting
• Adobe Connect Training
• Adobe Connect Events
Adobe Connect Meeting, katılımcıların
kolayca erişebileceği gerçek zamanlı
toplantı ve seminerler düzenleme
imkânı sağlamakta; ses, video ve
yazılım simülasyonları içeren zengin
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
içeriklerin paylaşımı ve birden fazla kişi ile video konferansına imkân tanımaktadır.
Adobe Connect Training ile sanal sınıflar, Adobe Presenter ve Adobe Captivate ile
hazırlanmış olan içerikler bir araya toplanabilmekte ve müfredat
oluşturulabilmektedir. Müfredata kayıt edilmiş olan katılımcıların eğitimlere
katılımları takip edilebilir ve sınav sonuçları detaylı olarak görüntülenebilir.
Adobe Connect Events ile katılımcıların ön kayıt ve etkinlik sonrası bilgileri
kolaylıkla raporlanabilmektedir. Ayrıca etkinlikler için çeşitli web sitelerinde
yayınlanan banner’ların tıklanma bilgileri de kampanya içinden takip edilebilir.
Adobe Captivate yazılımı programlama dilini ya da multimedya dilini bilmeyen
kullanıcıların da kolayca güçlü ve etkileyici simülasyonlar, yazılım tanıtımları,
sınavlar ve senaryo bazlı eğitimler oluşturmalarını sağlamaktadır. Adobe Captivate
ile .swf, .exe, .hqx, PDF ve metin formatında çıktılar almak mümkündür. Adobe
Captivate içerikleri, Adobe Connect sunucusu içinde direkt olarak yayınlanabilir ve
Captivate içinde geliştirilen sınavlar Adobe Connect içinden takip edilebilir.
Öne çıkan özellikler:
• Güvenli katılımcı yönetimi
• Özelleştirilebilirlik görünüm
• Beyaz tahta uygulaması
• Anlık oylama
• Üst seviye fonksiyonellik
• Sınırsız ve ücretsiz bir şekilde
kaydedilebilir oturumlar
• Breakout rooms özelliği sayesinde
çoklu sanal odalarla çalışabilme
• Akıllı tahta ve doküman kamerası
entegrasyonu
• Tablet ve mobil aygıtlar ile uyumluluk
Kaynaklar
UNESCO. (2020b). Startling digital divides in distance learning emerge. UNESCO. Retrieved
November 11, 2020 from
https://en.unesco.org/news/startling-digital-divides-distance-learning-emerge
Holmberg, B. (2005). Theory and practice of distance education. Routledge.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
